Có lúc sao sáng, có lúc trăng tròn, dù có gặp thời hay không, nhân cách thường tại bản thân.

Trong những năm Đồng Trị triều Thanh (khoảng năm 1856), ông Kim, một thương gia người Giang Tô, lập nghiệp bằng kinh doanh vận tải viễn dương ở Thượng Hải, bỏ ra một số tiền khổng lồ mua năm chiếc tàu hàng hải để giao thương giữa Đông và Tây. Mỗi con tàu được sắp xếp một tiêu sư (người hộ tống) để bảo vệ phòng ngự đạo tặc. Vào mùa xuân năm Giáp Tý (1864), con tàu khởi hành, một bữa tiệc thịnh soạn được tổ chức chiêu đãi các tiêu sư, còn gọi đoàn kịch nổi tiếng của địa phương đến hát kinh kịch, rất sôi động. Tiêu sư tất nhiên ngồi ở ghế đầu tiên.

Ông Kim vì tiếp đãi các quan viên, ngồi ở một bàn khác. Ông đặc biệt bảo con trai và cháu trai của mình tiếp đãi các tiêu sư. Chúng đều là những người trẻ tuổi háo thắng, thích những chuyện náo nhiệt. Thấy một trong những vị tiêu sư rất ngạo mạn, tự phụ, tự cao tự đại, chúng bèn bàn bạc riêng, muốn thử tài năng của ông.

Sau khi uống rượu hơi chếnh choáng, mọi người nghỉ ngơi và đi dạo thưởng ngoạn phong cảnh ở hậu hoa viên, cháu trai của ông Kim và những người khác tiến lên mời tiêu sư thể hiện kỹ năng của mình. Vị tiêu sư nhìn xung quanh, thấy một cái cây mọc ngang bên cạnh, ông nói: “Cây liễu này xấu xí, cản trở mọi người đi lại, ta sẽ thay các cháu nhổ nó đi”. Nói rồi, ông dũng mãnh phang một chưởng lên thân liễu, chỉ nghe một tiếng “rắc”, thân cây liệu đứt hoàn toàn, như thể bị chặt bằng rìu sắc. Mọi người nhìn nhau, thè lưỡi ngưỡng mộ.

Đúng lúc này, một nhóm người tị nạn từ Hoài Âm đi ngang qua, dọc đường xin tiền. Đập vào mắt là một cô nương trẻ, khuôn mặt thập phần thanh tú, nhưng giữa đôi lông mày lộ ra khí phách anh hùng, hoàn toàn khác với người thường, nàng cùng mọi người đi từng nhà xin tiền.

Khi đến trước cửa một công ty vận tải viễn dương, đoàn người đã bị một đám thanh niên du đãng chế giễu. Nhóm này đã nóng nảy xua đuổi những người tị nạn già trẻ, chỉ lưu lại một cô nương để tán tỉnh trêu ghẹo. Một gã trai thấy cô gái dung mạo xinh đẹp nên cố tình nghịch đồng xu trên tay một lúc rồi ném xuống chân cô gái. Anh ta nghĩ rằng cô gái sẽ cúi xuống nhặt tiền, và anh ta có thể lợi dụng cơ hội trêu ghẹo. Không ngờ, cô nương vô cùng tức giận, chỉ vào anh ta mắng: “Ngươi đúng là có mắt như mù, dám dùng một đồng tiền bẩn thỉu để chọc ghẹo ta? Ngươi coi bà của ta là ai? Hôm nay ta phạt ngươi một nghìn đồng tiền, nếu không, ta sẽ không rời đi.” Nói rồi, cô nương thực sự ngồi trên ngưỡng cửa, ngăn cản mọi người ra vào. Đám thanh niên du đãng này không hề đề phòng cô gái hung hãn như vậy, nhất thời sửng sốt, thất thần nhìn nhau.

Lúc này, một nhóm công nhân khuân vác từ công ty vận tải đi ra, mang theo những bao đường, mỗi bao đường nặng chừng trăm cân (50kg), quát mắng cô gái tránh đường. Thấy vậy, cô gái không những không tránh mà còn cố tình vươn tay ngăn cản. Bây giờ người khuân vác nổi giận, giả vờ lỡ tay làm rơi, đè cô bằng một bao đường. Bất ngờ, cô gái dùng cánh tay bắt lấy bao đường, sau đó vung tay ném bao đường ra xa vài bước mà không tốn chút sức lực nào. Những người khuân vác khác lao vào, tất cả họ đều hất bao đường vào người phụ nữ. Cô gái không hề tỏ ra sợ hãi, tung người từ trái sang phải như tránh đạn, hất hơn chục bao đường xuống đất, đẩy lùi nhóm khuân vác.

Lúc này, cô gái vô cùng tức giận nói: “Các ngươi ỷ thế cậy đông, ăn hiếp ta một cô nương từ nơi khác đến, khiến ta chịu nội thương, lại còn muốn trốn trách nhiệm. Hôm nay không đưa ta tiền bồi thường, thì chuyện này không thể kết thúc ở đây.” Hai bên tranh chấp, tiếng la hét truyền đến nội phủ họ Kim nơi đang diễn vở kinh kịch, ông Kim vội vàng bảo đội kinh kịch tạm dừng, các khách mời đều chạy ra ngoài xem chuyện gì. Một số thanh niên bàn tán: “Hôm nay chúng ta có thể xem công phu của tiêu sư rồi.” liền cố ý khiêu khích tiêu sư, nói: “Chúng tôi đã thấy sức mạnh của cô nương này, e là đương thế vô song, không ai địch nổi, không biết ông có thể đánh bại cô ấy không?”

Tiêu sư thấy cô gái chỉ là một nữ nhân yếu đuối, bèn nói: “Ta dùng hai ngón tay có thể nhấc cô ta ra được!” Nói xong, liền vươn hai tay về phía trước, muốn túm lấy cổ áo cô gái. Thật bất ngờ, cô gái đã đứng dậy trước khi ông ấy chụp được cô, dùng lòng bàn tay táp một chưởng vào ngực tiêu sư. Chưởng này không hề nhẹ, vị tiêu sư bị bay ra xa vài thước, đâm sầm vào chiếc tủ trống của công ty vận tải. Tiêu sư ngã ngồi vào trong tủ, hai mắt trợn tròn. Lúc này, mọi người trong ngoài đều chứng kiến, phá lên cười.

Đám thanh niên vừa thích thú vừa sợ hãi, một số lao ra khỏi đám đông để báo cáo với ông Kim, nói rằng tiêu sư bị một cô nương ngoại lai đánh. Khi ông Kim biết tin, liền gọi thủ hạ mau đưa tiêu sư về phủ để trị thương, sau đó hỏi con trai mình nguyên nhân sự tình, bảo con trai mình đưa cho cô gái một nghìn tiền, sau đó thuyết phục cô ấy rời đi một cách tốt đẹp. 

Trở lại biệt thự, ông Kim gọi con trai, cháu trai và những người khác lại, nặng nề trách mắng họ vì đã gây rắc rối vô ích, khiến mất mặt với các vị khách quý, còn hại bản thân. Sau đó, ông Kim đích thân đưa con trai và cháu trai của mình đến thăm vị tiêu sư, nhưng không ngờ, vị tiêu sư đã lẳng lặng lẻn đi bằng cửa sau.

Sau đó, mấy anh em họ Kim bí mật bàn bạc: Nếu thuê người phụ nữ này làm vệ sĩ, chúng ta sẽ không có địch thủ trên biển.

Ngày hôm sau, có tin đồn rằng quan phủ đã chuẩn bị thuyền, tiền và đồ vật để hộ tống những người tị nạn Hoài Âm xuất cảnh. Khi nhóm  trẻ nghe tin, họ lập tức đến bến tàu.

Họ đi từng thuyền từng thuyền để tìm kiếm cô gái. Sau đó, cuối cùng tôi cũng tìm thấy cô gái trên chiếc thuyền cuối cùng, thấy một ông già đang ngồi trong đó, với chiếc áo khoác và chiếc mũ rách nát, nhưng viên ngọc bích trên đỉnh mũ lại tỏa sáng rực rỡ. Rõ ràng, lão nhân này không phải là người bình thường.

Lúc này, ông lão đang lầm rầm khuyên nhủ cô gái, còn cô gái thì đứng bên cạnh ông, cúi đầu rơi lệ. Chàng thanh niên xin gặp nhưng ông lão bảo cô gái vào buồng trong, bản thân mình ra nghênh tiếp, rất trân trọng mời khách ngồi vào buồng. Mọi người ngồi xong, Kim công tử hỏi thẳng vào vấn đề: “Lão gia làm quan xứ nào? Làm sao lại lưu lạc ở đây? Tại sao quẫn bách đến nơi nay?” Ông lão thở dài rồi nói: “Lão phu vốn là người Hoài Bắc, Sơn Dương (nay là Hoài An, Giang Tô), từng làm tư lệnh thủ đô, vì tuổi già nên cáo quan về hưu, sống ở quê nhà, không ngờ mùa hè năm nay mưa nhiều quá, sông Hoài Hà vỡ tung, còn ruộng vườn, nhà cửa phòng ốc đều ngập nước, lão phu không còn gì để ăn, không thể không theo nạn dân đi khất thực, khổ vậy.”

Người thanh niên thông cảm nhìn ông lão, sau đó hỏi ông: “Lão nhân gia quả là bất hạnh, thế tiểu cô nương có đi cùng ông không?”

Ông lão gật đầu đáp: “Ta không có con trai, chỉ có đứa con gái này, vừa tròn mười lăm tuổi nhưng tính tình không an phận, hôm qua vì đòi tiền, nó đã dùng ‘Thái Sơn áp đỉnh thế’ để hại một vị tiêu sư. Này! Làm con gái làm sao có thể sính cường hiếu thắng như vậy chứ, tùy tiện ra chiêu hại người, phá đường cơm ăn áo mặc của người khác ư? Thật là thiếu hiểu biết, lão phu đang giáo huấn em.”

Sau khi nghe lão nhân nói, một số thanh niên đã kể lại câu chuyện xảy ra ngày hôm qua, ca ngợi bản sự của cô gái và nói rằng họ có ý định thuê cô gái làm vệ sĩ, để ông già không phải hồi hương nữa.

Nhưng ông lão lắc đầu, nói với các chàng trai trẻ: “Lão phu và tiểu nữ thập phần cảm kích lòng tốt của các cháu, chỉ là thân gia của lão phu là thủy sư đô đốc Chiết Giang, con rể cũng là một viên chức trọng yếu một phương, lần này lão phụ chuẩn bị cho con gái đi Chiết Giang kết hôn, hoàn thành tâm sự này, từ nay về sau, lão phu có thể dựa vào tiểu nữ để dưỡng lão tới cùng.”

Chàng trai trẻ cảm thấy khó thỉnh cầu, chỉ có thể đáp ứng và bày tỏ lời chúc mừng, đồng thời thất vọng bước ra khỏi tàu.

Hương Thảo biên dịch.