Số tử vi là một sản phẩm thoát thai do triết học đông phương lấy Âm dương làm căn bản phân tách ngũ hành biến dịch sinh khắc thì thiết tưởng bất kỳ mộ nhận định nào cũng phải theo sự trình bày hợp lý của lẽ Âm dương trước, rồi ngũ hành sau.

Bắt đầu đặt vấn đề: Tử vi là thái cực sinh lưỡng nghi, và chia ra tứ tượng của bộ chính tinh.

Hình vẽ 1: Minh định thế đứng của 14 chính tinh để thấy sự phân chia ra âm dương ước định sự phản ứng mỗi vận hành ở thế nọ chuyển gặp thế kia để không nên quan niệm lá số 4 cách số khác nhau là Tử Phủ Vũ Tướng, Sát Phá Liêm Tham, Cơ Nguyệt Đồng Lương. Như trên chỉ là mới chia thành Tứ Tượng, còn phân tách ra bát quái …… cho đến cách còn một sao gặp nhau cũng có phản ứng nhỏ nhoi tỉ mĩ. Sự trình bày này không ngoài ý nhắc nhở nên đặt vấn đề âm dương quan hệ trước nhất mới rõ được mức độ đối kháng vận hành (phân tách thế đứng).

Hình vẽ 2: Tử Phủ Vũ Tướng, Sát Phá Liêm Tham và Cơ Nguyệt Đồng lương, chỉ là thế lưỡng nghi thái cực. Thế đứng ở thiên luôn luôn riêng biệt không bao giờ có sao ở phe này đứng chung với sao ở phe kia. Những phản ứng do vận hành phải căn cứ vào sự phân chia tứ tượng, bát quái, v.v.. nên kết quả nặng nhẹ (trình bày ở thiên bàn bảng 2) ví như sắp xếp lại sao ở hình 2, dương một bên, âm một bên, thấy rõ hai hình sẽ ăn khớp nhau.

Về tính cách và ý nghĩa của sao, sách nào ngày nay cũng dịch chép lại các bản cổ xưa, hẳn y như nhau cả, tôi chỉ xin phân tách ý nghĩa và cách áp dụng cách nào khi luận đoán một lá số: Sách số nào cũng nói như xem một cung mệnh phải bao quát: Chính cung, 2 cung tam hợp, cung xung chiếu và cung nhị hợp. Vậy tại sao lại là tam hợp, xung chiếu, và nhị hợp, ảnh hưởng mỗi cung thế nào?

Trong 12 cung của thiên bàn có 4 cung thổ (2 cung dương Thìn Tuất, 2 cung âm Sửu Mùi) là nguồn gốc phát xuất ra các hành khác và rồi cũng là chỗ tập trung về đó. Phối hợp với 8 cung Hợi Tý (Thủy), Dần Mão (Mộc), Tỵ Ngọ (hỏa), Thân Dậu (Kim) thành 4 cục (Cục-diện, quy-chế)

A. Thân-Tý-Thìn: Thủy (Nhờ Thân thổ để cho Thân tràng sinh của Thủy làm Thủy được đầy)

B. Dần-Ngọ Tuất: Hỏa (Nhờ Tuất thổ để cho Dần tràng sinh của Hỏa làm cho Hỏa được vượng)

C. Tỵ-Dậu-Sửu: Kim (Nhờ Sửu thổ để cho Tỵ tràng sinh của kim làm cho Kim được thịnh)

D. Hợi-Mão-Mùi: Mộc (Nhờ Mùi thổ để cho Hợi tràng sinh của mộc làm cho mộc được tốt)

Bốn cục là cái thế tam hợp căn bản của tử vi đẩu số. Ba cung tuy khác hành mà đứng chung trong thế liên minh có một hành chung cùng ba cục kia ganh đua luân chuyển sinh khắc lẫn nhau biến đổi.

Nhị Hợp là cái thế chỉ có sinh không có khắc, một là sinh nhập, hai là sinh xuất, vẫn là cái thế tương sinh có nghĩa là vẫn có tính bù qua đắp lại cho nhau. Như:

1.              Mệnh ở Tỵ thì phải sinh xuất cho Điền

2.              Mệnh ở Ngọ thì được sinh nhập ở Phụ

3.              Mệnh ở Mùi thì phải sinh xuất cho Bào

4.              Mệnh ở Thân thì được sinh nhập ở Tử

5.              Mệnh ở Dậu thì phải sinh xuất cho Ách

6.              Mệnh ở Tuất thì được được nhập ở Nô

7.              Mệnh ở Hợi thì phải sinh xuất cho Điền

8.              Mệnh ở Tý thì được sinh nhập ở Phụ

9.              Mệnh ở Sửu thì phải sinh xuất cho Bào

10.            Mệnh ở Dần thì được sinh nhập ở Tử

11.            Mệnh ở Mão thì phải sinh xuất cho Ách

12.            Mệnh ở Thìn thì được sinh nhập ở Nô

Các thế nhị hợp chỉ có sinh tương sinh nhập ở nhị hợp Phụ, Tử và Nô và sinh xuất cho Điền, Bào và Ách, vẫn là trong nội cảnh của Mệnh.

Còn cung xung chiếu tức là Thiên Di là đối tượng khắc, một là khắc xuất hai là khắc nhập, tức là phải tranh đấu. Nếu thắng ( khắc xuất ) mọi sự được dễ dàng vẻ vang,bằng như bị bại ( khắc nhập ) mọi sự thua thiệt và khó khăn, chứ đừng tưởng có Khoa Quyền Lộc mà mình được đương nhiên hưởng thụ.

Thủy khắc Hỏa là Mệnh bị khắc nhập luôn luôn bị người ta khống chế coi thường. Mệnh này muốn thắng phải có điều kiện khác. Vậy Thiên Di là kẻ đối phương chứ không phải là của mình.

Căn bản chánh yếu của Mệnh là tam hợp (Mệnh Quan Tài), nhị hợp (sinh) là thế phụ thêm bớt tình thế của Mệnh, còn tuyệt đối Thiên Di (khắc) là đối thủ rồi.

(Tử vi nghiệm lý toàn thư – tác giả Thiên Lương)