Lập lá số Tử Vi thì không cần sử dụng lịch Tiết Khí. Tuy nhiên lịch Tiết Khí được sử dụng rộng rãi trong các trường phái đoán mệnh khác như Tử Bình, Hà Đồ Lạc Thư, Quỷ Cốc Đoán Mệnh và đặc biệt là Bói Dịch.

 I. Lịch Tiết Khí

“Tiết Thanh Minh rủ nhau đi tảo mộ”.

Chữ “Tiết Thanh Minh” là tên gọi của một trong 24 Tiết Khí.

“Tiết Khí” tương ứng với bốn mùa: Xuân – Hạ – Thu – Đông của một năm. Nếu chúng ta đem bốn mùa phân chia thành sáu giai đoạn nhỏ, mỗi đoạn nhỏ khoảng 15 ngày ( thực tế khoảng cách giữa hai tiết khí kề nhau sẽ ở trong khoảng 14-16 ngày ) thì cả năm có thể phân thành 24 đoạn nhỏ, do đó sinh ra 24 tiết, khí.

Từ thời Tần Hán của Trung Quốc đã đặt tên cho 24 tiết, khí là: Lập xuân, Vũ thủy, Kinh trập, Xuân phân, Thanh minh, Cốc vũ, Lập hạ, Tiểu mãn, Mang chủng, Hạ chí, Tiểu thử, Đại thử, Lập thu, Xử thử, Bạch lộ, Thu phân, Hàn lộ, Sương giáng, Lập đông, Tiểu tuyết, Đại tuyết, Đông chí, Tiểu hàn, Đại hàn.

Tên gọi của 24 tiết khí phần lớn đã thể hiện sự biến đổi của bốn mùa như sau:

– Lập xuân, Xuân phân, Lập hạ, Hạ chí, Lập thu, Thu phân, Lập đông, Đông chí gồm tám tiết khí.

– Lập xuân, Lập hạ, Lập thu và Lập đông gọi là “Tứ lập”, biểu thị bắt đầu bốn mùa.

* Lưu ý: vì khí hậu các nơi khác nhau cho nên thời gian bắt đầu và độ dài ngắn của bốn mùa cũng khác nhau.

Phản ánh sự biến đổi của khí hậu có:

– Tiểu thử, Đại thử, Xử thử, Tiểu hàn, Đại hàn gồm năm tiết, khí.

Phản ánh hiện tượng khí hậu có:

– Vũ thủy, Cốc vũ, Bạch lộ, Hàn lộ, Sương giáng, Tiểu tuyết, Đại tuyết, gồm bảy tiết, khí.

Phản ánh các hiện tượng mùa vụ gồm có:

– Kinh trập, Thanh minh, Tiểu mãn, Mang chủng gồm bốn tiết, khí.

Tiết Khí là 24 điểm đặc biệt trên quỹ đạo của Trái Đất xung quanh Mặt Trời, mỗi điểm cách nhau 15°.

Bảng dưới đây liệt kê hai mươi tư tiết khí trong lịch Trung Hoa

Kinh độ Mặt Trời	Tiếng Việt	Ý nghĩa	Ngày dương lịch
315°	Lập xuân	Bắt đầu mùa xuân	4 tháng 2
330°	Vũ thủy	Mưa ẩm	19 tháng 2
345°	Kinh trập	Sâu nở	5 tháng 3
0°	Xuân phân	Giữa xuân	21 tháng 3
15°	Thanh minh	Trời trong sáng	5 tháng 4
30°	Cốc vũ	Mưa rào	20 tháng 4
45°	Lập hạ	Bắt đầu mùa hè	6 tháng 5
60°	Tiểu mãn	Lũ nhỏ, duối vàng	21 tháng 5
75°	Mang chủng	Chòm sao Tua Rua mọc	6 tháng 6
90°	Hạ chí	Giữa hè	21 tháng 6
105°	Tiểu thử	Nóng nhẹ	7 tháng 7
120°	Đại thử	Nóng oi	23 tháng 7
135°	Lập thu	Bắt đầu mùa thu	7 tháng 8
150°	Xử thử	Mưa ngâu	23 tháng 8
165°	Bạch lộ	Nắng nhạt	8 tháng 9
180°	Thu phân	Giữa thu	23 tháng 9
195°	Hàn lộ	Mát mẻ	8 tháng 10
210°	Sương giáng	Sương mù xuất hiện	23 tháng 10
225°	Lập đông	Bắt đầu mùa đông	7 tháng 11
240°	Tiểu tuyết	Tuyết xuất hiện	22 tháng 11
255°	Đại tuyết	Tuyết dày	7 tháng 12
270°	Đông chí	Giữa đông	22 tháng 12
285°	Tiểu hàn	Rét nhẹ	6 tháng 1
300°	Đại hàn	Rét đậm	21 tháng 1

Người ta quy định Tiết Lập Xuân là tiết mở đầu cho Mùa Xuân, cũng là khởi đầu cho một năm ( mặc dù không mấy khi Tết Ta trùng với ngày Lập Xuân cả). Tuy nhiên có một điều rất hay, đầu tiết Lập Xuân này qua đầu tiết Lập xuân của năm sau vừa đúng 365 ngày ( gần giống với Dương Lịch ta đang sử dụng ).

II. Xác Định Can Chi Năm Sinh

Để xác định được chính xác Can Chi của năm sinh thì chúng ta cần dựa vào bảng Lục Thập Hoa Giáp tại ĐÂY.

III. Xác Định Can Chi Tháng Sinh

Để xác định được can và chi của tháng sinh người ta lấy thiên can của năm sinh để tìm ra thiên can của tháng giêng năm đó (nên gọi là “Dần thủ”, bởi vì tháng giêng là kiến Dần), phương pháp tìm ra “Dần thủ” gọi là “Ngũ hổ độn”.

Bảng Xác Định Can Chi Tháng Sinh

CAN	Tháng Giêng	Tháng Hai	Tháng Ba
Giáp – Kỷ	Bính Dần	Đinh Mão	Mậu Thìn
Ất – Canh	Mậu Dần	Kỷ Mão	Canh Thìn
Bính – Tân	Canh Dần	Tân Mão	Nhâm Thìn
Đinh – Nhâm	Nhâm Dần	Quý Mão	Giáp Thìn
Mậu – Quý	Giáp Dần	Ất Mão	Bính Thìn

* Các Tháng còn lại các quý bạn tự tính, dựa vào CAN và CHI.

Trường hợp đặc biệt năm có tháng nhuận : cũng cùng 1 nguyên tắc với 1 tháng bình thường, là địa chi của tháng cũng lấy tiết lệnh làm chuẩn, trước giao tiết thì lấy tiết lệnh tháng trước, sau giao tiết thì lấy tiết lệnh tháng sau. Nếu sinh đúng vào ngày giao tiết thì phải tra vạn niên lịch xem giao tiết là lúc mấy giờ để lấy trụ tháng cho chính xác.

IV. Xác Định Can Chi Ngày Sinh

– Dùng Lịch Vạn Niên hoặc tìm kiếm Âm Lịch trên Google, có rất nhiều trang.

– Can Chi ngày sinh không phụ thuộc vào Năm và Tháng sinh, chỉ phụ thuộc vào Vòng Giáp Tý, cứ 60 ngày thì hết một vòng. Do vậy các trường hợp căn cứ vào Tiết lệnh mà thay đổi Can Chi Năm sinh, Tháng sinh so với Niên lịch, không ảnh hưởng gì đến Can Chi Ngày sinh.

– Can Chi Ngày sinh phụ thuộc vào Can Chi giờ sinh trong trường hợp sau đây. Nếu Chủ thể sinh vào giờ từ 23 giờ đến 01 giờ thì giờ đó được tính là Giờ Tý, là giờ bắt đầu của một ngày âm lịch ở nước ta. Vì vậy chủ thể sinh từ 23 giờ đến 24 giờ, tuy ngày dương lịch còn là ngày hôm trước nhưng ngày âm lịch đã chuyển sang ngày mới rồi, Can Chi ngày sinh của chủ thể cần được tính theo ngày mới đó.

-Trường hợp ngày sinh trùng với ngày chuyển tiết lệnh, thì phải xem Giờ chuyển tiết lệnh. Nhưng việc xem giờ chuyển tiết lệnh chỉ ảnh hưởng đến việc xác định tính tháng sinh, không vì thế mà thay đổi ngày sinh.

Ví Dụ Về Cách Xác Định Can Chi Ngày Sinh

*Âm Lịch	Bát Tự ( Can Chi )
Ngày 29 tháng 12, năm 2019	Giờ Bính Tí, ngày Ất Sửu, tháng Đinh Sửu, năm Kỷ Hợi
Ngày 30 tháng 12, năm 2019	Giờ Mậu Tí, ngày Bính Dần, tháng Đinh Sửu, năm Kỷ Hợi
Ngày 1 tháng 1, năm 2020	Giiờ Canh Tí, ngày Đinh Mão, tháng Đinh Sửu, năm Canh Tí
Ngày 2 tháng 1, năm 2020	Giờ Nhâm Tí, ngày Mậu Thìn, tháng Đinh Sửu, năm Canh Tí
Ngày 3 tháng 1, năm 2020	Giờ Giáp Tí, ngày Kỷ Tỵ, tháng Đinh Sửu, năm Canh Tí
Ngày 4 tháng 1, năm 2020	Giờ Bính Tí, ngày Canh Ngọ, tháng Đinh Sửu, năm Canh Tí
Ngày 5 tháng 1, năm 2020	Giờ Mậu Tí, ngày Tân Mùi, tháng Đinh Sửu, năm Canh Tí
Ngày 6 tháng 1, năm 2020	Giờ Canh Tí, ngày Nhâm Thân, tháng Đinh Sửu, năm Canh Tí
Ngày 7 tháng 1, năm 2020	Giờ Nhâm Tí, ngày Quý Dậu, tháng Đinh Sửu, năm Canh Tí
Ngày 8 tháng 1, năm 2020	Giờ Giáp Tí, ngày Giáp Tuất, tháng Đinh Sửu, năm Canh Tí
Ngày 9 tháng 1, năm 2020	Giờ Bính Tí, ngày Ất Hợi, tháng Đinh Sửu, năm Canh Tí
Ngày 10 tháng 1, năm 2020	Giờ Mậu Tí, ngày Bính Tí, tháng Đinh Sửu, năm Canh Tí
Ngày 11 tháng 1, năm 2020	Giờ Canh Tí, ngày Đinh Sửu, tháng Đinh Sửu, năm Canh Tí
Ngày 12 tháng 1, năm 2020	Giờ Nhâm Tí, ngày Mậu Dần, tháng Mậu Dần, năm Canh Tí

Tử Vi sử dụng Âm Lịch nên đến tháng 1 sẽ được tính là tháng Dần.

Bát Tự sử dụng Lịch Tiết Khí nên dù đến tháng 1 nhưng chưa đến ngày chuyển tiết Lập Xuân thì vẫn tính là tháng Sửu và đến ngày 12 tháng 1 mới tính là tháng Dần.

V. Xác Định Can Chi Giờ Sinh

Để xác định được can và chi của giờ sinh người ta lấy thiên can của ngày sinh để tìm ra thiên can của giờ trong ngày đó, phương pháp tìm ra “Dần thủ” gọi là “Ngũ hổ độn”.

Bảng Xác Định Can Chi Giờ Sinh

Can Ngày	Giáp – Kỷ	Ất – Canh	Bính – Tân	Đinh – Nhâm	Mậu – Quý
Tý (23g – 1g)	Giáp Tý	Bính Tý	Mậu Tý	Canh Tý	Nhâm Tý
Sửu (1g – 3g)	Ất Sửu	Đinh Sửu	Kỷ Sửu	Tân Sửu	Quý Sửu
Dần (3g – 5g)	Bính Dần	Mậu Dần	Canh Dần	Nhâm Dần	Giáp Dần
Mão (5g – 7g)	Đinh Mão	Kỷ Mão	Tân Mão	Quý Mão	Ất Mão
Thìn (7g – 9g)	Mậu Thìn	Canh Thìn	Nhâm Thìn	Giáp Thìn	Bính Thìn
Tỵ (9g – 11g)	Kỷ Tỵ	Tân Tỵ	Quý Tỵ	Ất Tỵ	Đinh Tỵ
Ngọ (11g – 13g)	Canh Ngọ	Nhâm Ngọ	Giáp Ngọ	Bính Ngọ	Mậu Ngọ
Mùi (13g – 15g)	Tân Mùi	Quý Mùi	Ất Mùi	Đinh Mùi	Kỷ Mùi
Thân (15g – 17g)	Nhâm Thân	Giáp Thân	Bính Thân	Mậu Thân	Canh Thân
Dậu (17g – 19g)	Quý Dậu	Ất Dậu	Đinh Dậu	Kỷ Dậu	Tân Dậu
Tuất (19g – 21g)	Giáp Tuất	Bính Tuất	Mậu Tuất	Canh Tuất	Nhâm Tuất
Hợi (21g – 23g)	Ất Hợi	Đinh Hợi	Kỷ Hợi	Tân Hợi	Quý Hợi

(Dẫn theo trang huyenhocvadoisong.com)