Từ Hà Đồ, ta thấy chiều sinh của Ngũ hành, Kim phương Tây sinh Thủy phương Bắc, Thủy phương Bắc sinh Mộc phương Đông, Mộc phương Đông sinh Hỏa phương Nam.

Nước mưa từ trên trời xuống đất là tượng Càn trời sinh Thủy, cho nên nhân đó nói Càn kim , mà Thủy ở phương Bắc, nên đặt Càn ở Tây Bắc sinh Thủy. Khôn là mẹ vạn vật, vì vậy Khôn mang hành Thổ. (xem bài NGUỒN GỐC NGŨ HÀNH VÀ HÀ ĐỒ). Nhân đó đặt Khôn ở Tây Nam để Hỏa phương Nam sinh, Kim phương Tây được mẹ Thổ Tây Nam sinh. Đó là sự diệu dụng của tự nhiên và tạo hóa, cái lý sinh tình của vạn vật vậy.

Càn Khôn giao biến sinh 2 con là Ly Khảm, Ly Khảm trấn đóng Đông Tây, nhân đó nói Ly Khảm là ở hậu thiên sau khi Càn Khôn tiên thiên giao biến hào nhị.

Ly rỗng giữa tượng cái lò lửa, ngoài thì được tính Dương của cha bao bọc sinh cho Âm ở trong, được hào nhị Khôn mẹ thổ mà thành, nhân đó nói Ly ở phương Nam hỏa.

Khảm hào nhị Dương, giống đứa con trong bụng mẹ Khôn, mà mẹ của ngũ hành là Thổ, Thủy tụ nhờ Thổ sinh, Thủy nhờ Thổ mà thành ao hồ, song ngòi, kênh rạch, nên Khảm tượng Thủy trong mẹ Thổ, vì vậy Khảm thủy ở phương Bắc.

Cấn hào 3 Dương trên, 2 hào Âm dưới, nên nói trên thì chạm Trời (Càn), dưới được mẹ Đất (Khôn) nâng nỡ là tượng của núi non, Cấn ngưng nghỉ, núi non là nơi bắt nguồn của các dòng sông và hợp lại đổ ra biển, tượng là nơi Thủy tụ thành hình, nhân đó mà nói Cấn ở Đông Bắc là nơi Thủy tụ lại thành hình mà tạo thành dòng chảy. Cho nên nói Cấn hành Thổ vậy.

Ở phương Đông, Dương thăng, Âm giáng, giao hòa mà sinh vạn vật, phương Đông là vị trí Thiếu Dương, Dương thăng Âm giáng vào mùa xuân động tạo ra sấm chớp. Quái Chấn hào 1 Dương, hào 2,3 Âm, từ Thiếu Dương mà thành. Nhân đó nói Chấn ở chính Đông mang hành Mộc vậy.

Ở phương Tây, Kim được Khôn Tây Nam thổ mẹ sinh, quái Đoài có hào 3 Âm, hào 1,2 Dương. Kim khắc Mộc, Đoài và Càn cùng 1 gốc từ Thái Dương sinh, nhân đó đặt Đoài Chấn đối nhau. Đoài hào tam Âm trên 2 hào Dương, tượng trưng do đầm lầy.

Ở Đông Nam mùa xuân hạ gió thổi vào, gió là Mộc, Mộc sinh hỏa phương Nam, nhân đó nói Tốn hành mộc sinh Hỏa.

Từ đây ta thấy Hậu Thiên Bát Quái có nguồn gốc từ Hà Đồ, Văn Vương nhân quan sát trời đất, địa lý, sự sinh thành của Hà Đồ mà thiết lập Hậu Thiên Bát Quái.

(Dẫn theo trang kimca.net)